یکی از مصداق‏های بارز، و نمونه‏های زنده و روشن، این نوعدوستی و همکاری اجتماعی را وقف دانسته‏اند که در بین ادیان دیگر نیز به نوعی دیده می‏شود؛ ولی به ترتیبی که در دین اسلام و در فقه آن، همواره به عنوان بحثی مهم آورده‏اند ویژگی‏های منحصر به فردی دارد. و تبیین نهاد وقف به عنوان شخصیتی حقوقی از جمله ابتکارهای فقهای اسلام می‏باشد.

"وقف " سنّت حسنه ای است که از دیر باز به اشکال گوناگون در تاریخ بشر وجود داشته است و اسلام نیز آن را در مسیری روشن، منطقی و هدفدار، مترّقی و دقیق مورد استفاده قرار داده است.

در اصطلاح فقهی، وقف، عبارت است از: «نگهداشت عین مِلک و مصرف کردن منافع آن در راه خدا» و نیز در اصطلاح قانون مدنی، وقف را«حبس عین مِلک (شی ء، زمین، ساختمان و...) و جاری کردن منفعت آن بر حسب نیّت واقف (وقف کننده)» تعریف کرده اند. در فرهنگ ها و اصطلاحْ نامه های فارسی نیز معانی ای همسان این موارد، نگاشته شده است

.

وقف در قرآن و سنت

وقف، گامى در گسترش علم

فعالیت‌های خیریه و نیکوکارانه از دیرباز در ایران رواج داشته است که با ورود اسلام و توصیه مؤکد قرآن خصوصاً در مدل‌های اسلامی آن مانند وقف بیش‌ازپیش گسترش می‌یابند.